1882-1965
[Ο Vahram ήταν μοναχοπαίδι του Hamprartsoun και της Agavni Yenovkian]
Όταν κάποτε ο Μότσαρτ αφιέρωσε τα κουαρτέτα που έγραψε στο δάσκαλο του Χάϋντ, είπε αυτά τα λόγια: «Εξοφλώ ένα χρέος γιατί αυτός μου αποκάλυψε την τέχνη να τα γράφω». Για τον Χάϋντ ο Μότσαρτ έτρεφε πάντα απεριόριστη εκτίμηση και σεβασμό αλλά και βαθιά φιλική αγάπη, προσφωνώντας τον κάθε φορά που τον έβλεπε με τη φράση «αγαπημένε μου μπαμπά».
Έτσι θα μπορούσε να πει κανένας και για τον Vahram Η. Yenovkian, τον ακούραστο αυτόν και ακαταπόνητο θεράποντα της μουσικής τέχνης, που με μια εκπληκτική δημιουργική προσφορά δικών του συνθέσεων, μουσικών σημειώσεων και μελετών, εξέφραζε σιωπηλά, μέσα απ’ την πολύπλευρη αυτή εργασία του, τον απέραντο σεβασμό κι ευγνωμοσύνη στο δάσκαλο του, μονάχα που αυτός ο δάσκαλος ήταν πραγματικός πατέρας του… Μουσικός λοιπόν ο πατέρας του Βαχράμ o Hampartsoun Yenovkian– έπαιζε έξοχα το λαούτο- ξύπνησε στην ψυχή του αγαπημένου παιδιού του τη λαχτάρα για τη θεϊκή τέχνη του συνδυασμού των μουσικών ήχων, μια λαχτάρα που με τον καιρό έγινε φλόγα, ασίγαστο πάθος κι επίμονη λατρεία.
Εκεί, στην Κωνσταντινούπολη, το 1882, από γονιούς Αρμενικής καταγωγής, γεννήθηκε ο V. Yenovkian. Οι πρώτες μελωδικές νότες ενός λαούτου, που παιζόταν αριστοτεχνικά από τα χέρια του πατέρα του, τον νανούριζαν, προδιαγράφοντας από την κούνια του κιόλας τη μελλοντική πορεία μιας ζωής, που μέσα από τη φρίκη και τις αντιξοότητες δυο Παγκόσμιων Πολέμων, έμελλε να καρποφορήσει και να βγει στο τέλος νικηφόρα.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
Πολύ νέος ακόμα ο Βαχράμ αναγκάστηκε από τις ταραχές που ξέσπασαν στη γενέτειρά του, την Πόλη, να βρει διέξοδο και καταφύγιο στη γειτονική Βουλγαρία, για να συνεχίσει τα μαθήματα μουσικής που πήρε προκαταρκτικά απ’ τον αγαπημένο πατέρα του.
Στη Βουλγαρία παντρεύτηκε την πανέμορφη Nouvart Pedrosian, μα δεν έμειναν εκεί πολύ καιρό. Μαζί με τους γονιούς του, ταξίδεψαν όλοι τους και ήρθαν στην Αίγυπτο, όπου με τον πατέρα του εξάσκησαν το επάγγελμα του μουσικού. Μια κακοριζικιά όμως που πλάκωσε την οικογένεια του, έχασε εκεί τα δυο παιδιά του, που απόκτησε στο μεταξύ από το γάμο του. Για να σώσει το τρίτο παιδί του, την Ιζαμπέλλα, απ’ την κακοτυχία που τον βρήκε, παίρνει την οικογένεια του και τη φέρνει στην Κύπρο, ενώ οι δικοί του γονιοί επιστρέφουν στην Πόλη. Στην Κύπρο ο Βαχράμ απόκτησε άλλα τέσσερα παιδιά. Μα το πάθος του για τη μουσική και η άσβεστη φλόγα του για την τέχνη, δεν τον άφηκαν να ησυχάσει. Θέλει να προχωρήσει, να κατακτήσει. Πιάνει πάλι την γυναίκα και τα παιδιά του, τα παίρνει στην Κωνσταντινούπολη, τους αφήνει κοντά στους γονείς του κι αυτός, σπρωγμένος πάντα από το πάθος του, αναχωρεί παραμονές πολέμου, 1914, στο Παρίσι, να τελειοποιήσει τις σπουδές του και να πραγματοποιήσει επιτέλους το μεγάλο όνειρό του, αποχτώντας δίπλωμα ανώτερης μουσικής σχολής. Μα ο πόλεμος τον πρόλαβε. Γύρισε βιαστικά στην Κύπρο με σκοπό να φέρει υστερότερα και την οικογένεια του για περισσότερη προφύλαξη και ασφάλεια. Δεν τα κατάφερε. Όλες οι συγκοινωνίες σταμάτησαν, οι δρόμοι έφραξαν, παντού αποκλεισμός, η αγωνία του θανάτου. Έμεινε στην Κύπρο μόνος, αποκομμένος από κάθε αγαπημένο του πρόσωπο, για 4 ολόκληρα χρόνια, όσο βάσταξε και ο πόλεμος. Μα τα χρόνια αυτά δεν πήγαν καθόλου χαμένα… Στρώθηκε με θάρρος και πίστη στη μελέτη, τη δημιουργική καλλιτεχνική εργασία. Μελέτησε μόνος του αρμονία, αντίστιξη και ενορχήστρωση. Κατάφερε να επιβληθεί και ν’ αναγνωριστεί καθηγητής μουσικής, με μεγάλη φήμη. Και τότε, για να επιβιώσει αρχίζει μια ζωή μουσικής περιπλάνησης σ’όλες τις πόλεις του νησιού, από το 1914 – 1918, δηλ. τα χρόνια του πολέμου. Διδάσκει μουσική παντού και με τους μαθητές του διοργανώνει συχνά συναυλίες και καταρτίζει χορωδίες. Ακριβώς ήταν τότε που άρχισε να συνθέτει και να παρουσιάζει τα έργα του στο κοινό. Έτσι, κατάφερε να γεμίσει τη ζωή του, να της δώσει ένα νόημα κι ένα σκοπό, να αντλεί το θάρρος και να κρατιέται σ’ αυτά τα 4 χρόνια και ν’ αντεπεξέρχεται οικονομικά. Με άλλα λόγια, το έμφυτο χάρισμά του, η μουσική ευαισθησία του, στάθηκαν για τον Vahram πηγή δύναμης ώστε να επιπλεύσει, να επιβληθεί και να δικαιωθεί.
Ύστερα από το τέλος του πολέμου, πραγματοποιεί επιτέλους το ανεκπλήρωτο ως τώρα όνειρο του. Πηγαίνει στο Παρίσι και στα 1920 παίρνει το δίπλωμα σύνθεσης και δεξιοτεχνίας βιολιού από την «Ecole Normale de Musique» με ζηλευτό σχόλιο «έξοχου βιολιστή». Προτού επιστρέψει πίσω στην Κύπρο και εγκατασταθεί στο νησί για πάντα, πάει με την οικογένεια του από το Παρίσι στην Ελλάδα, όπου παίρνει μαθήματα από τον διάσημο τότε μουσουργό Δημήτρη Μητρόπουλο.
Με την εγκατάσταση του στην Κύπρο, αρχίζει για τον Βαχράμ μια πλατιά δραστηριότητα σε όλους τους μουσικούς τομείς, παράδοση μαθημάτων, συναυλίες και ταυτόχρονα δημιουργική σύνθεση. Δυο απ’ τους λαμπρούς μαθητές του ήταν ο αείμνηστος μουσουργός Σόλωνας Μιχαηλίδης μια αδιαμφισβήτητη μαρτυρία της πολύτιμης εργασίας του Vahram και της απόλυτης εμπιστοσύνης και εκτίμησης που έτρεφε στην προσωπικότητα και μουσική κατάρτιση του δασκάλου του και ο εξαίρετος μουσικός Vaham Bedelian. Από τους γνωστούς και συνεργάτες του μουσικούς, αναφέρουμε τους Καρασίκ, Ελένη Αθανασιάδου – Μαξούτη, Δευκαλίωνα Ιακωβίδη.
Την εμβρίθεια και βαθιά μουσική γνώση του Vahram μπορούσαμε να τη διαπιστώσουμε κι από ένα σχόλιο της «Ελευθερίας» (4/2/1925) που διαφημίζει έτσι:
Καθηγητής ΒΑΧΡΑΜ Χ. ΓΕΝΟΒΚΙΑΝ
Εν Λευκωσία, οδός Αρσινόης 35
Αναγνωρισμένο υπό των μελών του Ωδείου των Παρισίων.
Ο καθηγητής κ. Β. ΓΕΝΟΒΚΙΑΝ παραδίδει μαθήματα Πιάνου, Βιολιού, Μανδολίνου, Κιθάρας κλπ. με μια όλως ιδιαιτέραν μέθοδον ευκολωτάτην και ταχυτάτην, χάρις εις την πείραν την οποίαν παρέχει από το 1897.
Φύση καλλιτεχνική ο Vahram, διαθέτοντας μια άκρα ευαίσθητη ψυχή, ικανή ν’ αρπάζει και να πάλλεται και από τους ελάχιστους κραδασμούς του περίγυρου του κι έτσι να επηρεάζεται ανάλογα με το βαθμό έντασης τους, φαινόταν πάντα ανήσυχος μέχρι σημείου εκκεντρικότητας. Η πολυτάραχη εποχή που πέρασε, η αγωνία και η σφραγίδα της αβεβαιότητας και της καταστροφής που αποτυπώθηκαν βαθιά στην ψυχή του, τού δημιούργησαν ένα χαρακτήρα ιδιότυπο ευερέθιστο, έτσι που συμπεριφερόταν αυθόρμητα και κατέφευγε σε πράξεις παράξενες, ίσως, για τους άλλους, αλλά πολύ δικαιολογημένες για εκείνον και πολύ υποχρεωτικές. Για παράδειγμα, στην επικείμενη αναμέτρηση των Δυνάμεων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, κατάκλυζε με μακροσκελή τηλεγραφήματα, τους αρχηγούς κρατών που έπαιζαν την τύχη του κόσμου στα χέρια τους, ν’ αποφύγουν τη σύρραξη, όπως έκανε το ίδιο και σ’ όλα τα παγκόσμια συνέδρια της Γενεύης, με σκοπό να προλάβει το κακό και τυχόν αποφάσεις που θα είχαν σαν αποτέλεσμα την εχθρότητα και τον θάνατο αντί της φιλίας ανάμεσα στους λαούς, την κατανόηση και αγάπη. Και γι’ αυτό υπέφερε και αγωνιούσε, έμοιαζε πάντα ανάστατος και αγχώδης. Ας σημειωθεί, πως πρώτος αυτός απ’ όλους τους πολίτες έκαμε το πρώτο αντιαεροπορικό καταφύγιο στο σπίτι του. Αυτό το σπίτι, που ήταν γεμάτο πάντα από πιάνα, δικά του και ξένα, πιάνα στα οποία έπαιζε και δημιουργούσε τις συνθέσεις του, που δίδασκε και ασκούσε τους μαθητές του, που προετοίμαζε τους αυριανούς καλλιτέχνες, πιάνα που κούρδιζε ακόμα και που τον βοηθούσαν να ξεπερνά το ανήσυχο και δημιουργικό πνεύμα του, να ξεκουράζεται και να εφησυχάζει βυθισμένος στον ηχόκοσμο της γαλήνης και ηρεμίας.
300 ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ
Μέσα από ένα τέτοιο καλλιτέχνη, άξιο να τον εκμεταλλευτεί και να τον αξιοποιήσει στον δυνατό βαθμό, βγήκαν απ’ την ψυχή του κάπου 300 τόσες συνθέσεις, τραγούδια και μουσικά κείμενα, θεωρίες και μελέτες. Πραγματικά, το έργο του V. Yenovkian είναι τεράστιο σε όγκο και ποιότητα. Ένας μεστωμένος καρπός επίμονης μελέτης και άσκησης δημιουργικής. Μια αγωνία και ένας άθλος μιας ολάκερης ζωής, ενός φιλόπονου και ακαταπόνητου μαχητή της μουσικής τέχνης.
Η εργασία του συνοψίζεται στα πιο κάτω:
Θεωρία μουσικής και εγκυκλοπαίδεια από την πείρα ενός καθηγητή (στα γαλλικά)
Μια συλλογή με αρμένικα τραγούδια
Οκτώ περίπου συλλογές με ποικίλα μουσικά έργα για βιολί και πιάνο
Εμπειρίες από τη ζωή για την επόμενη γενιά (στα γαλλικά)
Βιογραφία (στα Αρμενικά)
Όλα τα πιο πάνω κείμενα – χειρόγραφα, τακτοποιημένα και δεμένα από τον ίδιο, θα εκτεθούν σύντομα μαζί με ενθυμήματα και άλλων παλιών μουσικών, σε εκδήλωση που προγραμματίζει η Μορφωτική Υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας, μέσα στα πλαίσια του Έτους Μουσικής 1985.
ΤΕΣΣΕΡΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΙΚΟΙ
Στα 1965 ο Vahram Yenovkian πέθανε. Μα το έργο του συνεχίζεται από τα τέσσερα παιδιά του, Vergine, Isabella, Siroun και Levon, που έγιναν όλοι αυτοί κατόπιν μουσικοί, γνωστοί στο κυπριακό κοινό. Τώρα τα εγγόνια του, η Βιολέτα Κακομανώλη και ο David Yenovkian, κρατούν άσβεστη τη μουσική φλόγα της οικογενειακής παράδοσης. Και τα 16 δισέγγονα που υπάρχουν σήμερα στην Κύπρο, δείχνουν για την ώρα κάποιο ενδιαφέρον για τη μουσική, αλλά… γιατί υπάρχει δυστυχώς πάντοτε αυτό το αλλά, οι σημερινές συνθήκες ζωής, η ατέρμονη σκληρή βιοπάλη, η αδιαφορία ακόμα αν θέλετε των άλλων, η μεταχείριση τους από τους άλλους, που δεν επιτρέπει στους καλλιτέχνες, ν’ αφοσιωθούν απερίσπαστοι στην τέχνη και στο ταλέντο τους, που δεν μπορούν να κάνουν την τέχνη τους επάγγελμα και αυτοσκοπό, όλοι αυτοί οι προικισμένοι από τη φύση απόγονοι του πρώτου γενάρχη – καλλιτέχνη, ας ελπίσουμε ότι, παρ’ όλες τις αντιξοότητες, θα καταπιαστούν συστηματικά και δημιουργικά με τη μουσική τέχνη, καλλιεργώντας και εκδηλώνοντας το έμφυτο χάρισμά τους.
Κείμενο – Έρευνα: ΙΟΛΗ ΜΟΥΣΤΕΡΗ,
της Μορφωτικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Παιδείας
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στον « Φιλελεύθερο» στις 17/4/1985
(Ευρωπαϊκό Έτος Μουσικής 1985)
ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΑΠΟ ΕΓΓΟΝΗ ΒΙΟΛΕΤΑ ΚΑΚΟΜΑΝΩΛΗ
Τα παιδιά του Vahram Yenovkian:
Isabella , πιανίστας
Vergine, πιανίστας
Siroun, συνθέτης, βιολιστής, πιανίστας, κλαρινετίστας, σαξοφωνίστας και ακορντεονίστας.
Levon, πιανίστας και ιδιοκτήτης του πρώτου μουσικού καταστήματος [με μουσικά όργανα και μουσικά βιβλία] της Κύπρου με το όνομα «Leon’s Music Store» στη Λευκωσία και μετέπειτα στη Λεμεσό. Σήμερα το συνεχίζει ο εγγονός του Leo Karageusian και βρίσκεται στη Λεμεσό.
Τα εγγόνια του Vahram Yenovkian:
Βιολέτα Κακομανώλη, πιανίστας, συνθέτρια και μαέστρος
David Yenovkian, πιανίστας και ενορχηστρωτής
Τα δισέγγονα του Vahram Yenovkian:
Μαριλίζα Παπαδούρη, βιολοντσελίστρια
Βιργινία Παπαδούρη, πιανίστας [όχι για επαγγελματικούς σκοπούς]
Πάνος Χατζηνικολάου, κιθαρίστας, έχει δικό του συγκρότημα στη Γερμανία.
Τα τρισέγγονα του Vahram Yenovkian:
Janet Μιχαηλίδου, διδάσκεται πιάνο
Μιχάλης Μιχαηλίδης, διδάσκεται πιάνο και κιθάρα και
Ρωμύλια Μιχαλούδη, διδάσκεται πιάνο και βιολοντσέλο
Vahram Yenovkian (1882 – 1965)
Βιογραφικό Σημείωμα
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από Αρμένιους γονείς. Οι μελωδικές νότες ενός λαούτου, που παιζόταν αριστοτεχνικά από τα χέρια του πατέρα του, τον νανούριζαν προδιαγράφοντας από νωρίς τη μελλοντική πορεία μιας ζωής.
Πολύ νέος αναγκάστηκε από τις ταραχές που ξέσπασαν στη γενέτειρα του, να βρει καταφύγιο στη γειτονική Βουλγαρία για να συνεχίσει τα μαθήματα μουσικής που πήρε προκαταρκτικά από τον πατέρα του. Στη Βουλγαρία παντρεύτηκε αλλά δεν έμεινε για πολύ καιρό. Μαζί με τους γονείς και τη σύζυγο του, ταξίδεψαν στην Αίγυπτο, όπου με τον πατέρα του εξάσκησαν το επάγγελμα του μουσικού. Εκεί, όμως, έχασε από αρρώστιες τα δύο παιδιά που απέκτησε στο μεταξύ από το γάμο του. Για να σώσει το τρίτο παιδί του, την Isabella, παίρνει την οικογένειά του και την πάει στην Κύπρο, ενώ οι γονείς του επιστρέφουν πίσω στην Κωνσταντινούπολη.
Στην Κύπρο, ο Vahram απέκτησε άλλα δύο παιδιά, αλλά το πάθος του για τη μουσική παιδεία δεν τον άφησαν να ησυχάσει. Πήρε πάλι τη γυναίκα του και τα παιδιά του και τα πήγε στην Κωνσταντινούπολη, κοντά στους γονείς του, ενώ ο ίδιος αναχωρεί παραμονές του πολέμου 1914 στο Παρίσι για να τελειοποιήσει τις σπουδές του στο βιολί και να αποκτήσει Δίπλωμα Ανώτερης Μουσικής Σχολής. Ο πόλεμος όμως τον πρόλαβε και έτσι γύρισε βιαστικά στην Κύπρο με σκοπό να φέρει μόλις μπορέσει και την οικογένειά του για μεγαλύτερη ασφάλεια. Δεν τα κατάφερε. Όλες οι συγκοινωνίες σταμάτησαν και έμεινε αποκλεισμένος και μακριά από όλη του την οικογένεια, στην Κύπρο, για 4 ολόκληρα χρόνια, όσο κράτησε και ο πόλεμος. Ευτυχώς, τα χρόνια αυτά δεν πήγαν καθόλου χαμένα. Στρώθηκε στη μελέτη και στη δημιουργική εργασία. Μελέτησε μόνος του Αρμονία, Αντίστιξη και Ενορχήστρωση. Κατάφερε να επιβληθεί και να αναγνωριστεί ως Καθηγητής Μουσικής με μεγάλη φήμη. Για να επιβιώσει, αρχίζει μια ζωή μουσικής περιπλάνησης σε όλες τις πόλεις του νησιού (1914 – 1918). Με τους μαθητές του διοργανώνει συχνά συναυλίες και καταρτίζει χορωδίες. Ακριβώς τότε ήταν που άρχισε να συνθέτει και να παρουσιάζει τα έργα του στο κοινό.
Μετά το τέλος του πολέμου, πραγματοποιεί επιτέλους το ανεκπλήρωτο μέχρι τότε όνειρο του. Πηγαίνει στο Παρίσι και το 1920 παίρνει το Δίπλωμα Σύνθεσης και Δεξιοτεχνίας Βιολιού από την «Ecole Normale De Musique» με ζηλευτό σχόλιο «έξοχου βιολιστή». Προτού γυρίσει πίσω στην Κύπρο και εγκατασταθεί στο νησί για πάντα, πάει με την οικογένεια του από το Παρίσι στην Ελλάδα, όπου παίρνει μαθήματα από τον διάσημο μουσουργό Δημήτρη Μητρόπουλο.
Με την εγκατάσταση του στην Κύπρο (1924), αρχίζει για τον Vahram μια πλατιά δραστηριότητα σε όλους τους μουσικούς τομείς. Δύο από τους λαμπρούς μαθητές του ήταν ο αείμνηστος Σόλων Μιχαηλίδης και ο εξαίρετος μουσικός Vahan Betelian. Από τους συνεργάτες του μουσικούς αναφέρουμε τους: Καρασίκ, Ελένη Αθανασιάδου-Μαξούτη, Δευκαλίωνα Ιακωβίδη κ.ά.
Φύση καλλιτεχνική με άκρως ευαίσθητη ψυχή, φαινόταν πάντα ανήσυχος μέχρι σημείου εκκεντρικότητας. Η πολυτάραχη εποχή του, η αγωνία και η αβεβαιότητα, αποτυπώθηκαν βαθιά μέσα του δημιουργώντας ένα χαρακτήρα ιδιότυπο που κάποτε κατέφευγε σε πράξεις παράξενες ίσως για τρίτους, αλλά πολύ δικαιολογημένες και υποχρεωτικές για εκείνον. Για παράδειγμα, στην επικείμενη αναμέτρηση των Δυνάμεων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, κατάκλυζε με μακροσκελή τηλεγραφήματα τους Αρχηγούς των Κρατών αυτών και τα Παγκόσμια Συνέδρια της Γενεύης με σκοπό να προλάβει το κακό. Πραγματικά υπέφερε και αγωνιούσε γι’ αυτό και έμοιαζε πάντα ανάστατος και αγχώδης. Είναι χαρακτηριστικό πως πρώτος έκανε στο σπίτι του αντιαεροπορικό καταφύγιο.
Σε αυτό το σπίτι που ήταν πάντα γεμάτο πιάνα, δικά του και ξένα. Πιάνα που έπαιζε δημιουργώντας τις συνθέσεις του, που δίδασκε και ασκούσε τους μαθητές του, πιάνα που κούρδιζε ακόμα…
Μέσα από αυτό τον ηχόκοσμο, βγήκαν κάπου 300 συνθέσεις, μουσικά κείμενα και Μελέτες.
Η εργασία του συνοψίζεται στα πιο κάτω:
- Θεωρία Μουσικής και Εγκυκλοπαίδεια από την πείρα ενός Καθηγητή. (στα Γαλλικά)
- Μια συλλογή από Αρμένικα Τραγούδια.
- Οκτώ συλλογές με ποικίλα μουσικά έργα για Βιολί και Πιάνο.
- Εμπειρίες από τη ζωή για την επόμενη γενιά. (στα Γαλλικά)
- Βιογραφία. (στα Αρμένικα)
Το 1965 ο Vahram Yenovkian πέθανε. Το έργο του όμως συνεχίστηκε από τα παιδιά του Isabella, Vergine, Elisa, Siroun, Levon που έγιναν όλοι μουσικοί πολύ γνωστοί στο Κυπριακό κοινό και όχι μόνο…
Τώρα τα εγγόνια του, η μαέστρος και πιανίστα Βιολέτα Κακομανώλη, ο πιανίστας David Yenovkian και η δισέγγονη του βιολοντσελίστα Μαριλίζα Παπαδούρη, κρατούν άσβεστη τη μουσική φλόγα της οικογενειακής παράδοσης.
Σημείωση: Τα πιο πάνω αποτελούν απόσπασμα από δημοσίευμα στον Τύπο.
Vahram Yenovkian (Compositions)
Συνθέσεις:
- “March Funebre” pur piano seul
Op. 66 ( 1917 ) - “Tango Romantique” pour piano seul
Op. 115 ( Nicosia, Chypre) - “2eme Album de Dances pour piano”
Par V.H.Yenovk ( 1906-1917 ) - “Album de diff. Compositions pour Violon”
Par V.H.Yenovk ( 1909-1950 ) - “Album de Chants Armenien”
Par V.H. Yenovk ( 1911-1941 ) - “Album de diff. Compositions pour piano”
Par V.H.Yenovk ( 1917 ) - “Dance et chant de Berger, Caprice de Concert, Theme Varie”
pour V.H.Yenovk, op. 71 ( 1933, Larnaca-Chypre ) - “Album de Dances etc” pour piano”
Par V.H.Yenovk ( 1937, Chypre ) - Grand Potpourri Bohemien” arrangè, composè et harmonisè pour violon et piano
Par V.H.Yenovk, op. 77 ( 1924, Athene )
